Op zaterdag 26 november ben ik met de trein en vrouwlief naar Amersfoort gereisd en weer terug. Het was mijn eerste bezoek aan Amersfoort. In Museum Flehite – een historisch gebouw aan de rand van het centrum – vindt de expositie Rik Wouters en Nederland plaats en wij gaan er heen. Het Flehite is een mooi klein museum in een mooie oude stad met internet, maar de internetverbinding ligt eruit waardoor onze museum- jaarkaarten niet gescand kunnen worden. Verwacht wordt dat dit een tijdelijk ongemak is. De dienstdoende dame vraagt ons bij vertrek onze kaarten alsnog te laten scannen, de bezoekerscijfers mogen er niet teveel onder lijden. Het leven van de kunst is tegenwordig al lastig genoeg in ons land. De kassa doet het wel en ontvangt de 2 keer 3 euro toeslag graag van ons. Een tijd waarin kunst gratis te bezichtigen is ligt alweer lang achter ons of is nog lang niet in zicht, het is om het even. Helaas vergeten we bij vertrek alsnog de scanning zodat de cijfers alweer niet kloppen met de werkelijkheid.
De expositie van de Belgische schilder, die ten tijde van de 1e Wereldoorlog noodgedwongen een paar jaar in Nederland verbleef, is klein maar fijn. Het lot dreef hem in 1914 als soldaat naar Kamp Zeist, als balling stierf hij aan kanker in 1916 in het Amsterdamse Prinsengrachtziekenhuis. Een veel te kort leven met een vreselijk einde, nog een wonder dat hij zoveel mooi werk nalaat. Hij heeft zijn moederland niet weer teruggezien. Zijn lief, Nel, tevens zijn muze gezien de grote hoeveelheid werken waarop zij is afgebeeld, overleeft hem vele jaren. Ze sterft in 1972, 85 jaar oud en heeft zijn artistieke nalatenschap al die resterende jaren na zijn dood in 1916 behartigd. Wouters heeft nog bij leven een expositie mogen houden in zowel het Rijksmuseum – in 1915 – en in het jaar daarop in het Stedelijk Museum, ook in Amsterdam. Eigenlijk wel opzienbarend, 2 exposities zo kort op elkaar in 2 musea die letterlijk naast elkaar huizen. Maar goed, het werk van Wouters dat nu in Flehite is te zien is het werk dat hij in de paar jaar tijdens zijn verblijf in Nederland heeft gemaakt. Het zijn merendeels (pen)tekeningen, aquarellen, beelden en enkele olieverfschilderijen. Het laat zijn kwaliteiten als kunstenaar ten volle zien, hij heeft een mooie losse hand van tekenen die hij laat spreken in de vele snelle schetsen van het dagelijks leven, waarinNel vaak een hoofdrol speelt. Zijn kleurgebruik is licht en zoet. Het is sensitief en kwestbaar. De schilderijen zijn heel schetsmatig, het doek is vaak nog zichtbaar door de verfstreken heen. Bijgaande teksten verhalen van gebrek aan geld en verf, hetgeen de mager geschilderde doeken treffend laten zien: er zit op enkele doeken amper verf. De beelden spreken me wat minder aan, hij was geen groot beeldhouwer. Jammer dat de werken van Wouters op de bovenetage van het Museum getoond worden, waarbij het licht te wensen overlaat. De te donkere ruimte heeft een te laag plafond en de spots die gericht zijn op de werken verspreiden een veel te direct licht. Soms moet ik van opzij kijken omdat ik letterlijk in het licht sta dat een schaduw op het werk werpt. Gelukkig is het er niet druk hoewel dat eigenlijk dus een slecht teken is. Wouters werk verdient een betere expositie en wat mij betreft zou het bij een volgende gelegenheid uitgebreid mogen worden met meer olieverfschilderijen.
Laurens Boersma 